Nikotynizm to uzależnienie od substancji o nazwie nikotyna. Znalazło się ono w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10. Najczęściej do nałogu dochodzi poprzez palenie papierosów, lecz nikotynę można dostarczać do organizmu również w postaci sproszkowanej przez nos – w formie tabaki. Uzależnienie od nikotyny jest obok alkoholizmu oraz nałogu kofeinowego najczęściej występującym rodzajem zależności od substancji psychoaktywnych. Prowadzi do szeregu negatywnych konsekwencji zdrowotnych, dlatego na całym świecie są prowadzone antynikotynowe kampanie społeczne.
Uzależnienia - nikotynizm
Odczuwanie przymusu sięgania po kolejne papierosy wynika zwłaszcza z oddziaływania nikotyny na neuroprzekaźniki w mózgu człowieka. Ta silna trucizna, po dostaniu się do organizmu, powoduje zwiększenie uwalniania dopaminy. Jest to substancja odpowiedzialna za pobudzanie ośrodków przyjemności w mózgu. To właśnie dlatego palacze twierdzą, że palenie jest dla nich przyjemnym doznaniem.
Zarazem bezpośrednio po wypaleniu papierosa obniża się napięcie psychiczne. W związku z tym, przez wiele osób palenie jest traktowane jako sposób na rozładowanie stresu. Uzależnieniu sprzyja również pobudzające działanie nikotyny. Palacz odczuwa więc nagłą gotowość do działania oraz zwiększoną koncentrację. Stan ten trwa jednak niestety tylko przez chwilę – dlatego konieczne jest sięgnięcie po kolejnego papierosa. Po czasie dochodzi do zjawiska tolerancji nikotyny – aby doświadczyć tego samego efektu co poprzednio, konieczne jest przyjmowanie jej w zwiększonych dawkach. Wpada się zatem w mechanizm błędnego koła.
Nikotynizm - leczenie
Osoby uzależnione od nikotyny nie zawsze przyznają się do problemu. Wydaje się im, że mają kontrolę nad paleniem i w każdej chwili są w stanie odstawić papierosy. Niestety okazuje się, że gdyby została podjęta taka próba, pojawiłby się szereg uporczywych objawów abstynencyjnych – nawet już po kilku godzinach od odstawienia. Można do nich zaliczyć między innymi:
- bóle głowy,
- uczucie nieustannego rozdrażnienia,
- bezsenność,
- problemy z zachowaniem koncentracji,
- przyśpieszona lub mocno spowolniona praca serca,
- wahania nastroju,
- problemy z oddychaniem,
- drżenie mięśni,
- zwiększenie apetytu (ataki tak zwanego „wilczego głodu),
- uczucie ciągłego zmęczenia,
- wewnętrzny niepokój,
- silny wewnętrzny przymus sięgnięcia po papierosa.
Więcej na: http://terapie.net.pl/uzaleznienia.html
Nikotynizm ma nie tylko podłoże fizjologiczne, lecz także psychologiczne. Uzależniony traktuje palenie papierosów jako rytuał, który ma go uspokoić. Kiedy nie ma w ręku papierosa, zaczyna wtedy odczuwać wewnętrzne napięcie. Nie wie, co ma zrobić ze swoimi rękami i tylko zapalenie kolejnego pomaga wrócić na pewien czas do równowagi. Palenie jest także traktowane jako metoda rozładowania stresu. Problem polega jednak na tym, że w ten sposób osoba uzależniona zaprzestaje poszukiwania rzeczywistych przyczyn napięcia. Zamiast dotrzeć do przyczyn i je rozwiązać, jedynie na chwilę zapomina o swoim problemie.
Nikotynizm - objawy
Uzależnienie od nikotyny możemy stwierdzić w przypadku, jeżeli występują co najmniej 3 spośród poniższych symptomów:
- silny „głód” sięgania po źródło nikotyny (papierosy lub tabakę),
- utrata kontroli nad częstotliwością palenia,
- występowanie objawów abstynenckich przy próbach zerwania z nałogiem,
- zaobserwowanie tolerancji na nikotynę,
- zaniedbywanie dotychczasowych aktywności (zawodowych, rodzinnych, własnych zainteresowań) na rzecz palenia,
- kontynuowanie palenia papierosów pomimo świadomości negatywnych konsekwencji z tym związanych.
Aby wyjść z nałogu, warto stosować środki farmakologiczne z czystą nikotyną, które zmniejszają nasilenie objawów odstawienia. Nikotynowa terapia zastępcza to również skuteczny sposób na to, by nie narażać organizmu na działanie pozostałych szkodliwych składników dymu tytoniowego.
Nikotynizm - skutki
Wyjście z nałogu nikotynizmu może utrudniać brak wiedzy na temat medycznych konsekwencji palenia papierosów. Osoba uzależniona jest przede wszystkich narażona na zwiększone ryzyko zachorowań na nowotwory narządów górnych i dolnych dróg oddechowych. Nikotynizm wywołuje również przewlekłą obturacyjną chorobę płuc oraz inne schorzenia układu oddechowego. Przyczynia się również do zwiększonego ryzyka zawałów, chorób serca, miażdżycy oraz nadciśnienia tętniczego. Nałogowe sięganie po papierosy może ponadto doprowadzić do niepłodności oraz narazić kobietę w ciąży na poronienie oraz wady płodu.
