Klucze dynamometryczne to współczesne narzędzia, których obecność w wielu warsztatach naprawczych i halach montażowych jest praktycznie niezbędna do prawidłowego wykonania rozmaitych prac. Co je charakteryzuje?
Narzędzia tę łączą ze sobą wybrane elementy z pewną siłą, którą określa się momentem obrotowym. Ich działanie oparte jest na prawie Hooke’a. Używa się ich zazwyczaj podczas łączenia zespołów wykonanych z materiałów różniących się od siebie twardością i wytrzymałością na nacisk. Chodzi przede wszystkim o części wykonane z różnego rodzaju stopów aluminium, włókien węglowych i innych tworzyw sztucznych.
Prawo Hooke’a
Odkryte w XVII wieku przez uczonego, zajmującego się właściwościami ciał stałych Roberta Hooke’a, prawo mechaniki głosi, że ciało odkształca się pod wpływem działającej na nie siły wprost proporcjonalnie do jej wartości. Opierając się na tej zasadzie, stworzono urządzenie dynamometryczne, na którego rękojeści znajduje się potencjometr, regulujący moment obrotowy stosownie do parametrów fizycznych łączonych materiałów.
Zastosowanie kluczy dynamometrycznych
Narzędzia dynamometryczne wykorzystywane są zarówno w wielu gałęziach przemysłu, jak i przez indywidualnych użytkowników do wykonywania drobnych prac naprawczych. Najpowszechniej używa się ich w branży motoryzacyjnej i wszędzie tam, gdzie niezbędne są regularne prace konserwacyjne przy urządzeniach mechanicznych.
Podczas montażu bloków silnika w warsztacie samochodowym, klucz dynamometryczny jest niemal niezbędny. Nieprecyzyjne ustalenie momentu obrotowego w trakcie łączenia określonych modułów napędu, grozić może poważną usterką, a podczas korzystania z pojazdu na drodze narażeniem zdrowia i życia. W wielu przypadkach, zbyt silne dokręcenie śrub może skutkować ich zapieczeniem, uszkodzeniem powierzchni łączonych elementów, a także zniszczeniem uszczelek.
Rodzaje kluczy dynamometrycznych
Klucze dynamometryczne używane są w wielu gałęziach przemysłu, dlatego skonstruowano rozmaite ich rodzaje, dostosowane wyposażeniem do specyficznych potrzeb określonej branży. Najpopularniejsze z nich to:
- klucz wskazówkowy - prosty, klasyczny siłomierz wyposażony w rękojeść, na której znajduje się podziałka z wyskalowaniem wartości momentu. W trakcie dokręcania śruby stawia ona opór, a wskazówka na skali zaczyna się wychylać, wskazując aktualną siłę lub inaczej moment obrotowy;
- klucz łamany - dynamometryczne narzędzie wyposażone w specjalny przegub, który ulega załamaniu, kiedy siła dokręcenia osiągnie ustalony moment obrotowy. Klucz automatycznie składa się pod kątem 20 stopni w chwili, gdy ustalona wartość zostanie osiągnięta, po czym automatycznie wraca do pierwotnego kształtu po zdjęciu głowicy ze śruby;
- klucz mechaniczny - instrument bardzo chętnie używany przez mechaników samochodowych. Narzędzie to posiada szeroki zakres ustawienia momentu obrotowego od 20 do 200 Nm. Dynamometryczny klucz mechaniczny, fachowcy nazywają często klikowym, ze względu na charakterystyczny dźwięk, który jest sygnałem osiągnięcia właściwego momentu obrotowego.